Grupa krwi a konflikt serologiczny u kota
—
Do lat 80-tych ubiegłego wieku hodowcy kotów rasowych zmagali się z niewyjaśnioną i wysoką śmiertelnością u nowonarodzonych kociąt. Dopiero badania dotyczące grup krwi u kotów pozwoliły wyjaśnić jedną z przyczyn tzw. syndromu słabnących kociąt (Fading Kitten Syndrom), jaką jest izoerytroliza noworodków, spowodowana niezgodnością grup krwi matki i noworodków.
U kotów występują trzy grupy krwi :
Grupa A – najbardziej rozpowszechniona. U kotów z tą grupą występuje bardzo niski poziom alloprzeciwciał przeciwko grupie B.
Grupa B – rzadziej występująca. Częstotliwość jej występowania u kotów rasowych jest różna w zależności od rasy. Od 60% w populacji kotów rasy Turkish Van, poprzez 20-45% u ras brytyjski krótkowłosy, egzotyczny krótkowłosy, Devon Rex i Cornish Rex, 11-20% w przypadku ras abisyński, somalijski, perski i birmański, a skończywszy na 1-10% u ras Maine Coon i norweski leśny. U kotów rosyjskich niebieskich, burmańskich, tonkijskich i syjamskich nie stwierdzono grupy krwi B. Koty z grupą B posiadają bardzo silne alloprzeciwciała przeciwko grupie A.
Grupa AB – niezwykle rzadka, jej występowanie określa się na 0,14% przebadanych populacji, a pochodzenie i dziedziczenie nie jest do końca poznane. Niemniej jednak, grupa AB ma pewną zaletę, a mianowicie nie wytwarza alloprzeciwciał przeciw obu pozostałym grupom krwi.
Tym bardziej cieszy mnie fakt posiadania pięknego kocura z tą wyjątkową grupą krwi.
Grupa krwi determinowana jest genetycznie. Allel A jest allelem dominującym w stosunku do allela recesywnego b. Każdy osobnik posiada po dwa allele, po jednym od każdego rodzica. Koty z grupą krwi A mogą być homozygotami, tzn. posiadają dwa allele AA lub są heterozygotyczne z parą alleli Ab. W przypadku grupy B mamy do czynienia wyłącznie z homozygotami bb.
Określenie grupy krwi ma więc bardzo istotne znaczenie w hodowli kotów rasowych i jest ważnym obowiązkiem odpowiedzialnego hodowcy. Kotki z grupą B wytwarzające bardzo silne przeciwciała przeciw grupie A, będą wytwarzały przeciwciała przeciw własnym kociętom, w przypadku krycia kocurem z grupą krwi A i AB, co w konsekwencji powoduje izoerytrolizę, czyli niedokrwistość hemolityczną (przeciwciała matki powodują rozpad erytrocytów noworodków). Do takiej sytuacji dochodzi wówczas, gdy kocię otrzyma od ojca z grupą krwi A allel A. Nie dotyczy to przypadku, kiedy dziedziczy allel b od kocura heterozygotycznego z grupą A. Konfliktu serologicznego nie będzie również w przypadku kiedy oboje rodzice posiadają grupę krwi B.
Należy jednak zaznaczyć, że przy badaniu określana jest jedynie grupa krwi, natomiast w przypadku grupy A nie wiemy, czy mamy do czynienia z homo czy heterozygotą. Dlatego należy się spodziewać, że może pojawić się potomstwo o grupie krwi B po obu rodzicach z grupami krwi A. Trzeba o tym pamiętać, mimo że linie hodowlane posiadały wyłącznie grupy krwi A ! Prawdopodobieństwo pojawienia się kociaka z grupą B to aż 25%.
Przeciwciała przeciw grupie krwi A nie przedostają się w trakcie ciąży, wchłanianie następuje poprzez przewód pokarmowy nowonarodzonych kociąt wraz z siarą przez pierwsze 24-48 godzin po porodzie. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa bariera jelitowa, która u kociąt nie jest w pełni wykształcona, co prowadzi do ryzyka przedostania się do krwioobiegu patologicznych przeciwciał. U noworodków pozbawionych wcześniejszego kontaktu z czynnikami zewnętrznymi, do pierwszego kontaktu dochodzi właśnie w jelitach, gdzie są elementy układu immunologicznego, tworzące pierwszą linię obrony, w których następuje odpowiedź immunologiczna.
Błona śluzowa jelit jest delikatną i wysoce selektywną barierą, przez którą do krwioobiegu mogą wnikać składniki odżywcze. Z drugiej strony bariera ta, która jest łącznikiem pomiędzy środowiskiem zewnętrznym, a organizmem nieustannie jest narażona na napływ potencjalnie patogennych substancji. W procesie wybiórczej przepuszczalności jelitowej decydującą rolę odgrywają wyspecjalizowane mechanizmy immunologiczne, przede wszystkim powierzchniowe immunoglobuliny i limfocyty śluzówkowe. Jednym z zadań bariery jelitowej, oprócz funkcji absorpcyjnej (transport substancji odżywczych, płynów i elektrolitów) jest funkcja ochronna. W tym przypadku struktura błony śluzowej zapobiega wchłanianiu patogennych cząsteczek. Z tą drugą funkcją związane jest trzecie zadanie bariery jelitowej, czyli zminimalizowanie ryzyka infekcji przy udziale wydzielniczych przeciwciał IgA, wiążących bakterie i inne antygeny uniemożliwiając im kontakt z erytrocytami. Prawidłowe wchłanianie ze światła jelita odbywa się w ponad 85% drogą międzykomórkową przez tzw. „ścisłe łącza” (tight junctions), które znajdują się na mikrokosmkach od strony światła jelita i otaczają erytrocyty w przestrzeniach międzykomórkowych. Liczba, gęstość rozmieszczenia, wielkość i ładunek elektryczny „ścisłych łącz” decydują o prawidłowym wchłanianiu, natomiast zaburzenia w funkcjonowaniu, w przypadku kociąt niedostateczne wykształcenie elementów bariery jelitowej, prowadzą do braku selektywności bariery jelitowej, czyli do tzw. syndromu przeciekającego jelita (Leaky Gut Syndrom).