KOT ARGENTYŃSKI

KOT ARGENTYŃSKI

Gatunek ten opisali w 1843 roku  Orbigny i Gervais. Nazwali go Leopardus geoffroyi na cześć słynnego przyrodnika francuskiego Etiennea Geoffroya Saint-Hilairea (1772-1844). Początkowo sądzono, że kot argentyński i kot chilijski, tzw. kodkod, to podgatunki jednego i tego samego gatunku; niektórzy autorzy uważają tak jeszcze i dziś. Obie formy mają bardzo małe przednie przedtrzonowce, czaszkę uderzająco krótką, szeroką i wypukłą, co zresztą charakteryzuje również oncillę; na tej podstawie dla tych trzech gatunków utworzono odrębny rodzaj Oncifelis. Miejscowa ludność nazywa tego kota gato montes, co znaczy kot górski.

Koty argentyńskie zamieszkują Amerykę Południową od wschodniej Boliwii i południowej Brazylii aż do Ziemi Ognistej. Zasiedlają tereny lesiste o gęstym podszyciu, otwarty suchy busz i obszary trawiaste zarówno na równinach, jak i na podgórzu (od obszarów położonych na poziomie morza do 3300 m n.p.m.).

Długość tułowia wraz z głową wynosi 44-75 cm, długość ogona – 25-35 cm; wysokość ok. 23 cm; ciężar 3-8 kg. Ubarwienie tła u osobników mieszkających na północy zasięgu jest czerwonawożółte, u innych żółtoszare do srebrzystoszarego. Zdarzają się też osobniki czarne. U gatunków północnych deseń składa się z bardzo drobnych plamek, u okazów mieszkających dalej na południe tworzy coraz większe rozetki. Wzdłuż karku i grzbietu biegnie 3-7 cienkich linii. Na ogonie widoczne są gęste, cienkie czarne pierścienie. U podgatunku Oncifelis geoffroyi leucobaptus zimowe futro jest długowłose i miękkie, podczas gdy u innych bywa raczej szorstkie. Budowa ich ciała jest smukła, podobnie jak u kota tygrysiego, mają jednak szerszą czaszkę i silniejsze uzębienie.

Koty argentyńskie mogą się rozmnażać przez cały rok. Ciąża trwa 64-74 dni, w miocie rodzi się dwoje-troje kociąt, które ważą około 65 g. Ssą przez 2,5-3 miesięcy, dojrzewają płciowo w wieku 18 (samice) i 24 (samce) miesięcy. W niewoli żyją ponad 14 lat.

Pokarm kotów argentyńskich stanowią mate ssaki i ptaki. Pomimo swoich niewielkich rozmiarów koty argentyńskie chętnie polują na stosunkowo duże ofiary, takie jak zające, nutrie i świnki morskie. W diecie tych kotów w południowej Brazylii i Urugwaju spotyka się dość często ryby i żaby, co czyni je ekologicznie podobnymi do południowoazjatyckiego taraja.

O biologii kotów argentyńskich wiadomo bardzo mało. Jak dotąd, jedyne badania, w czasie których obserwowano oznakowane radionadajnikami osobniki, przeprowadzono w Parku Narodowym Torres del Paine w Chile. Wyniki badań potwierdziły przypuszczenie, że zwierzęta te zdecydowanie wolą przebywać na terenie gęstych lasów i zarośli. Częściowo potwierdziły się również wcześniejsze domysły dotyczące ich nadrzewnego trybu życia. Kryjówki kotów argentyńskich często znajdują się w dziuplach stojących lub powalonych drzew, chociaż równie chętnie odpoczywają one w gęstym poszyciu na ziemi. Widziano, jak wciągają na drzewa upolowane przez siebie zające. Polują jednak przede wszystkim na ziemi.

Badane w Torres del Paine koty argentyńskie prowadziły samotniczy tryb życia, a poszczególne osobniki miały terytoria o wielkości od 3 do 12 km2. Samce kontrolowały 2-3-krotnie większe obszary niż samice, podobnie jak to się obserwuje u innych gatunków kotów. Samce miały terytoria zupełnie niezależne, natomiast samice użytkowały skrajne części swoich areałów wspólnie z innymi samicami. Główna pora aktywności tych kotów przypadała na noc, chociaż bywały one aktywne również w dzień. Latem szczyt ich aktywności przypadał na środek nocy, a zimą na porę wieczorną.

Koty argentyńskie masowo zabijano dla futer od lat sześćdziesiątych do osiemdziesiątych XX wieku (po 1988 roku międzynarodowy handel ich skórami praktycznie ustał). Spotykane obecnie na rynku skóry kotów argentyńskich pochodzą najczęściej od zwierząt zabijanych jako szkodniki. Na obszarze swojego występowania są najbardziej pospolitym gatunkiem małych kotów. Na razie jeszcze nie wiadomo, jak wielkie szkody w ich populacji spowodowała działalność ludzi.