Rozumienie kocich zachowań

Różnice indywidualne. Wspomniana już kilkakrotnie wielka wrażliwość kotów, zarówno cielesna, jak i psychiczna, w połączeniu z rozmaitością właściwości dziedzicznych, powoduje ogromne zróżnicowanie indywidualne, tzn. osobnicze. Znaczy to, że każdy kot jest inny, niepowtarzalny. Koty są pod względem usposobienia, charakteru, upodobań i obyczajów tak różnorodne, jak różnorodne są cechy ich rodziców, indywidualne losy, doświadczenia życiowe, obyczaje ich opiekunów, rodzaj i wielkość ich mieszkalnego środowiska. Wszystkie te okoliczności w różny sposób kształtują bogatą psychikę i usposobienie poszczególnych kotów, toteż prawidłowa interpretacja ich zachowań nie zawsze bywa łatwa i jednoznaczna. Te najpowszechniejsze właściwości psychiczne i fizjologiczne kotów mają najprawdopodobniej charakter wrodzony i im poświęcimy tu najwięcej uwagi.

Kot nie jest samotnikiem! Wyjaśnijmy na wstępie pewne zadawnione nieporozumienie. Wielu autorów powtarza z uporem godnym lepszej sprawy, że kot w odróżnieniu od psa, jest samotnikiem. To nieprawda, koty są wprawdzie od psów bardziej samodzielne i niezależne w swoich działaniach, ale jeśli człowiek nie odizoluje ich pojedynczo, chętnie nawiązują kontakty i stowarzyszają się ze swoimi współplemieńcami lub też żyją w trwałych grupach rodzinnych, bądź nawet niespokrewnionych. Bardzo często jednak członkowie takiej grupy nie tolerują obcych przybyszów na swoim terenie. Znane są również niezliczone przypadki bardzo silnego przywiązania między kotami tej samej albo różnej płci. Podobnie silnymi więziami może kot połączyć się z jakimś konkretnym człowiekiem. Ani do takich uczuć, ani do przejawiania ich w dążności do kontaktu i w pieszczotliwości nie są zdolne zwierzęta wiodące tryb życia rzeczywiście samotniczy, np. chomiki europejskie czy niedźwiedzie polarne.

Koty nie są samotnikami! Ich rodzinne usposobienie umożliwia bardzo silne przywiązywanie się do współplemieńców, do innych zwierząt, a. przede wszystkim do ludzi, którzy potrafią pozyskać ich ufność
Sygnalizacja społeczna. Innym, oczywistym świadectwem towarzyskości kotów są wielorakie i wysoko rozwinięte sposoby porozumiewania się między osobnikami. Służą temu różnorodne behawioralne systemy sygnalizacyjne: ruchowo-pozycyjne, głosowe, zapachowe, dotykowe i inne polegające na określonych sposobach zachowania się nie objętych wymienionymi kategoriami. Funkcje porozumiewania się pełnią różne swoistości ciała, jak możność przybierania rozmaitych postaw, mimika oblicza i gesty. Ponadto u kotów rozwinęły się również narządy służące wyłącznie lub prawie wyłącznie temu celowi, takie jak ogon, gruczoły zapachowe czy też muskulatura krtani, umożliwiająca mruczenie. Z tego tylko względu można zgodzić się z poglądem, że wrodzone niektórym kotom znaczne skrócenie i usztywnienie ogona bądź zupełny jego brak jest cechą degeneracyjną, gdyż uszczupla repertuar sposobów sygnalizacji (z tego samego względu kompletnie bezsensowne jest obcinanie ogonów i uszu psom, nie mówiąc już o niepotrzebnym okrucieństwie tego zabiegu).

Czułość występuje nie tylko w kontaktach kotki z jej potomstwem, ale także między kotami dorosłymi tej samej lub odmiennej płci.