KOT ZŁOTY
Gatunek został opisany i nazwany przez wybitnego przyrodnika holenderskiego Coenraada Jacoba Temmincka w 1827 roku. Z powodu uderzającego podobieństwa kotów złotych do kotów złotych azjatyckich, czyli mormi, uważano dawniej, że są one bardzo blisko spokrewnione ze sobą i zaliczano je do tego samego rodzaju Profelis. Obecnie jednak panuje pogląd, że ich zewnętrzne podobieństwo jest przypadkowe i wynika z ewoluowania w podobnych warunkach ekologicznych, między innymi dlatego, iż między Afryką a Azją nie ma bezpośredniego leśnego połączenia od 20 milionów lat (a współczesne koty wyewoluowały znacznie później). Ostateczne wyjaśnienie ich pokrewieństwa wymaga jeszcze szczegółowych badań. Obecnie kota złotego afrykańskiego zalicza się do rodzaju Profelis, a azjatyckiego do Catopuma. Współcześnie obszar zamieszkiwany przez kota złotego ciągnie się od Senegalu przez centralną część kontynentu do południowego Kamerunu i Gabonu, a przez basen Konga do Ugandy i Kenii. Uważa się go za gatunek rzadki z uwagi na jego ścisły związek z wilgotnymi lasami deszczowymi, ale brakuje dotąd wiarygodnych informacji na ten temat.
Długość tułowia wraz z głową wynosi 65-95 cm, długość ogona 28-40 cm; wysokość 50-55 cm; ciężar 10-17 kg. Niemal trzykrotnie większy od kota domowego, afrykański kot złoty ma krzepką budowę, dość wysokie nogi, niewielką głowę i średnio długi ogon. Podstawowe ubarwienie sierści wykazuje niezwykłą różnorodność, od orzechowej przez lisią rudość, szarawy brąz, srebrzystą lub niebieskawą szarość aż do koloru ciemnołupkowego. Policzki, bródka, pierś i brzuch są białe, podobnie jak wewnętrzna strona kończyn. Niektóre osobniki mają deseń z drobnych i większych, ciemnobrązowych i ciemnoszarych cętek na całym ciele, inne tylko na brzuchu i wewnętrznej stronie nóg. Uszy są z wierzchu czarniawe, na ogonie po stronie grzbietowej znajduje się wzdłużna ciemna pręga środkowa, niekiedy zaznaczają się nieliczne pasy poprzeczne. Osobniki melanistyczne (czarne) nie należą do rzadkości na całym obszarze rozprzestrzenienia gatunku.
Ciąża trwa około 78 dni, w miocie rodzi się jedno lub dwoje kociąt; ważą one 180-235 g, ssą przez 3,5-4 miesięcy; dojrzałość płciową osiągają w wieku 11 (samice) i 20 (samce) miesięcy. O długości życia brak danych. Pokarm kotów złotych składa się w 50% z drobnych gryzoni, w 20% ze ssaków kopytnych (dujkery i antylopy karłowate) oraz ptaków. Koty te często odżywiają się padliną małp nadrzewnych (koczkodanów), które padły ofiarą orłów lub zginęły w wyniku nieszczęśliwych upadków.
Typowym środowiskiem kotów złotych są wilgotne lasy równikowe, w tym również namorzyny (zarośla mangrowe) i górskie lasy bambusowe. Zamieszkują one też lasy nadrzeczne, dzięki czemu zasięg ich występowania rozciąga się poza strefę wilgotnych lasów na obszary trawiastych sawann.
O ich trybie życia wiadomo bardzo mało. Aktywne są głównie w nocy, chociaż widywano je również w dzień. W ciągu dnia często odpoczywają na konarach drzew, ale polują przede wszystkim na ziemi. Na obszarach, gdzie populacje naturalnych ofiar występują nadal w wysokich zagęszczeniach, koty złote są rzadko widywane przez miejscową ludność, ale te żyjące w lasach pozostających pod silną presją człowieka dość często odwiedzają wioski, polując na drób, kozy i owce.
Koty złote nie były masowo zabijane dla skór. Podstawowym zagrożeniem jest dla nich natomiast postępujący proces zamiany wilgotnych lasów równikowych na sawanny w wyniku działalności ludzi, szczególnie w Afryce Zachodniej. Na całym obszarze ich występowania problemem jest zabijanie leśnych ssaków kopytnych -sprzedaż mięsa tych zwierząt stanowi ważne źródło dochodów miejscowej ludności.