SERWAL

SERWAL

Kwestia stanowiska systematycznego i pokrewieństwa serwala w obrębie rodziny kotów pozostaje wciąż nierozstrzygnięta -podobnym do geparda czynią go takie cechy jak kształt cętek na futrze, charakterystyczna wokalizacja i wysokie nogi. Jednak długość nóg serwali wynika z wydłużenia części dłoniowej, a nie, jak u geparda, przedramienia. Ponadto wysokie nogi nie są u serwali przystosowaniem do szybkiego biegu, lecz raczej do wykonywania długich i wysokich skoków w bujnej trawie. Wysokie nogi oraz niezbyt długi ogon, sięgający jedynie do pięt, upodabniają serwale do rysiów, a budowa czaszki – do chausów.

W zachowaniach grożących zwierzęta te łączą elementy występujące u wielu innych gatunków z własnym, charakterystycznym tylko dla siebie sposobem odstraszania polegającym na pchnięciu łapą. Z tych względów dla serwala utworzono odrębny rodzaj Leptailurus, którego jest on jedynym przedstawicielem. Wielu autorów zalicza go wszakże tradycyjnie do rodzaju Felis. Gatunek opisał w 1776 roku Schreber. Serwale zamieszkują Afrykę na południe od Sahary z wyjątkiem strefy lasów deszczowych Afryki Środkowej oraz południowego krańca kontynentu (większej części Namibii, Botswany i RPA).

Długość tułowia wraz z głową wynosi 60-70 cm, długość ogona – 30-45 cm; wysokość 45-65 cm; ciężar 7-18 kg, samice są nieco mniejsze.

Ubarwienie tła waha się od wyraziście żółtoczerwonego do jasnego żółtoszarego. U osobników czerwonawych bródka, podgardle i brzuch są białe, u innych zaś – jasnopiaskowe. Czoło i policzki są delikatnie plamkowane, a tylna strona uszu jest czarna z żółtą lub białawą plamą pośrodku. Od potylicy do barków biegną 4 czarne prążki, z których oba zewnętrzne przedłużają się skośnie przez łopatki. Boki ciała zdobią czarne lub brązowe skośne pręgi i cętki, które mogą być różnej wielkości. Niektóre osobniki mają deseń rozdrobniony w bardzo liczne maleńkie plamki, tak że z pewnej odległości zwierzę wygląda, jakby było jednobarwne. Sądzono, że jest to osobny gatunek, i nadano mu nawet nazwę Leptailurus servalinus. Z czasem okazało się jednak, że jest to tylko odmiana, ponieważ obie formy mogą występować w jednym miocie. Zdarzają się również osobniki melanistyczne. Serwale mają smukłą postać, długie nogi i szyję, wąską, zgrabną głowę o dużych zaokrąglonych uszach i wąskim pyszczku. Ciąża trwa około 74 dni, w miocie rodzi się jedno-troje, rzadko pięcioro kociąt. Ssą przez 4-5 miesięcy. Młode usamodzielniają się w wieku 6-8 miesięcy, ale dojrzałość płciową osiągają w wieku 1,5-2,5 lat; długość życia wynosi 12-17 lat, maksymalnie 23 lata.

Pokarm serwali stanowią gryzonie i inne drobne ssaki do rozmiarów zająca, ponadto naziemne ptaki, a także jaszczurki i węże oraz żaby. Serwale z reguły nie polują na ssaki kopytne. Nieliczne odnotowane przypadki dotyczą jedynie dujkerów i cieląt mniejszych gatunków antylop. Informacji o życiu tych kotów w warunkach naturalnych dostarczyły obserwacje prowadzone w kraterze Ngorongoro w Tanzanii oraz w prowincji Natal w RPA. Jeśli istnieje możliwość wyboru, serwale preferują tereny wilgotne, a nawet bagniste, porośnięte trawą lub buszem. Być może długonożność serwali jest cechą przystosowawczą do tego rodzaju środowisk. Jednakże na obszarach znacznie mniej odpowiednich i suchszych, na przykład w Serengeti, ich zagęszczenie jest takie samo, tzn. 1 osobnik na 2,4 km2. Serwale zdecydowanie unikają terenów zupełnie otwartych lub porośniętych krótką trawą. Jeśli na drodze serwala znajdzie się teren pozbawiony roślinności, zwierzę przebiega go szybko lub przyjmuje przycupniętą, skradającą się postawę ciała. Wyprostowuje się natychmiast po dotarciu do najbliższych zarośli.